به نقل از «ایرنا»

چهارشنبه سوری سنتی کهن که به زهر افراطی گری آلوده شد

تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۳۱۳۹۲۷۸

مشهد- ایرنا- چهارشنبه سوری از پرسابقه ترین جشنها و سنتهای ایرانیان است که ایجاد شور و نشاط اجتماعی اصلی ترین کارکرد آن است اما طی دهه های اخیر این سنت کهن در ورطه افراطی گری به انحراف کشیده شده است.

چهارشنبه سوری نخستین جشن پیش از نوروز، سوری است که در شب آخرین چهارشنبه سال می بایست یک گردهماییهای مفرح خانوادگی را در آستانه سال جدید رقم زند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ریشه و سبقه این جشن به قرنها پیش برمی گردد. بر اساس آنچه در شاهنامه فردوسی آمده چهارشنبه سوری به عنوان نماد گذشتن سیاوش از آتش برای اثبات بی گناهی وی در بهرام شید(سه شنبه) آخر سال روی داده و از چهارشنبه تا ناهید شید(جمعه) جشن ملی اعلام و در سراسر کشور پهناور ایران به فرمان کیکاووس سور و شادمانی برقرار شد.
روشن کردن آتش عنصر اصلی چهارشنبه سوری است، در این جشن ایرانیان سه و یا هفت کپه آتش نمادین روشن می کردند و با اعتقاد بر سوزاندن غم و ناخوشیها از روی آنها می پریدند.
گرچه این سنت اصیل با وجود گذشت قرنها در بین ایرانیان باقی مانده اما با تحریف مواجه شده است. آیینی که ایرانیان چشم به راه گردش 365 روز زمین به دور خورشید برای رسیدن آن بودند، امروز با خطر و دلواپسی برای خانواده ها همراه است و از مسیر اصلی خود منحرف شده است.
این در حالی است که به اعتقاد جامعه شناسان و کارشناسان فرهنگ و تاریخ باید از آمیختگی سنتهای اصیل با تجملات و مخاطرات جلوگیری شود تا کارکردهای مثبت اجتماعی و فرهنگی آن به تهدیدی برای جامعه تبدیل نشود.

* چهارشنبه سوری جشن همدلی
عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: چهارشنبه سوری ریشه عمیق فرهنگی بین ایرانیان دارد و در دوره زرتشتیان و پیش از حمله اعراب به ایران پنج روز آخر سال به نام 'پنجه' نامگذاری می شد.
غلامرضا حسنی درمیان افزود: زرتشتیان در این پنج روز با برپاکردن آتش جشن می گرفتند. به تدریج در طول تاریخ این پنج روز به یک روز در سال تقلیل یافت و سه شنبه شب آخر سال جشنی با هدف افزایش نشاط برگزار می شد.
وی ادامه داد: بزم چهارشنبه سوری در ایام نوروز موضوعی است که در شاهنامه فردوسی نیز آمده و سنتی است که در بین همه اقوام ایرانی وجود داشته و منحصر به قوم خاصی نیست.
این جامعه شناس گفت: ایرانیان در طول تاریخ در جشن چهارشنبه سوری با درست کردن آتش، پریدن از روی آن و خواندن آواهایی نظیر 'سرخی تو از من، زردی من از تو' بطور نمادین خود را از زردی و ناخوشی پاکسازی و شادمانی جمعی ایجاد می کردند.
وی افزود: چهارشنبه سوری از سنتهای اصیل ایرانیان است که منجر به ایجاد کنش مثبت اجتماعی، همدلی و نشاط جمعی می شد و پویایی اجتماعی ایجاد می کرد.

* نماد توجه به اهمیت جشن و نشاط
عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ایرانیان پیش و پس از اسلام توجه خاصی به برپایی جشن و سرور داشته اند.
نجم الدین گیلانی افزود: آتش در ایران قدیم مهمترین عنصر طبیعت بود که در بین همه اقوام جایگاه رفیعی داشت بطوری که اگر آتش نبود تمدنی نیز بوجود نمی آمد. چهارشنبه سوری و برپایی آتش نیز به عنوان نماد آن برگرفته از جایگاه ویژه همین عنصر طبیعی بود.
وی ادامه داد: در شاهنامه فردوسی نیز گذر سیاوش از آتش و برگزاری سه روز جشن پس از این اتفاق مطرح شده ولی سابقه جشنهای چهارشنبه سوری به پیش از ورود اسلام به ایران برمی گردد.

* گسست اجتماعی و انحراف سنت
عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: توجه به وجوه اجتماعی در سنتها بسیار مهم است ولی امروزه وجوه اجتماعی کمتر مورد توجه قرار می گیرد.
وی افزود: هدف اصلی از مناسک و سنتهای اصیل بازتولید سرمایه اجتماعی در جامعه است. مردم در طول تاریخ در محلات به صورت خویشاوندی گردهم می آمدند و به شادی می پرداختند. در سنت اصیل چهارشنبه سوری، آتش عامل و بهانه گردهمایی افراد و خویشاوندان بود. در این میان پریدن از روی آتش و آواهای مخصوص چهارشنبه سوری به تدریج شکل گرفت.

* بازتولید سرمایه اجتماعی نیاز جوامع امروزی
حسنی ادامه داد: پیوست اجتماعی و بازتولید سرمایه اجتماعی که در سنتهای اصیل ایرانی وجود داشت نیاز اساسی جامعه امروزی است و
سنت چهارشنبه سوری در گذشته بدون کمترین حادثه، بهترین سرور و نشاط را به ارمغان می آورد و جنبه آسیبی این سنت صفر و پیوست اجتماعی و نشاط اجتماعی آن بسیار بالا بود.
وی گفت: امروزه این مناسک و سنتها قابلیت اجرایی خود را در محیط شهری از دست داده اند و به مراسم خطرناک و آسیب زا تبدیل شده اند و این در حالی است که جامعه هنوز به گردهم آمدن نیاز دارد و باید از هر سنتی برای این مهم استفاده کرد.

*افراط عامل نابودی سنت
عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد نیز در خصوص تحریف چهارشنبه سوری گفت: این سنت کهن ایرانی در گذر تاریخ دچار افراط و انحراف شد، افراط در هر چیز هم باعث نابودی آن می شود.
گیلانی افزود: البته برخی سنتها ظرفیت زمانی دارند. سنت چهارشنبه سوری نیز مربوط به روزگاران کهن است، هیچکس مخالف جشن گرفتن نیست اما برخی سنتها در روزگار خود فلسفه داشته اند.
وی ادامه داد: همه مدافع فرهنگ ایرانی هستیم، بسیاری از مولفه های خوب و اصیل فرهنگ ایرانی تداوم یافته اما برخی نظیر چهارشنبه سوری دچار انحراف شده است.

* آتش افروزی مغایر با زندگی شهرنشینی
این مورخ گفت: جشن چهارشنبه سوری در ایام دیرین با برپایی آتش همراه شد اما امروزه روشن کردن آتش در خیابانها با فرهنگ شهرنشینی و زندگی شهری مغایرت دارد و غیرقابل قبول است.
وی افزود: ترقه زدن و ایجاد محیط ناامن در فضای شهری با بهانه جشن چهارشنبه سوری امروزه نقض حقوق شهروندی است. افراد علاقه مند به برپایی آتش و اجرای سنت چهارشنبه سوری باید در محیطهای غیرمسکونی و خارج از محیط رفت و آمدهای شهری این سنت را به جا آورند.
عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: هدف اصلی سنت چهارشنبه سوری ایجاد نشاط در جامعه است اما پیگیری این هدف مهم باید منطبق بر شرایط زندگی جاری باشد. بر این اساس نباید با اقدامات خطرناک به بهانه چهارشنبه سوری و خطرات ناشی از آن، زندگی به کام دیگران تلخ شود.
7505/1858

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي چهارشنبه سوري افراطي گري

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۳۹۲۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار کارشناسان درباره بحران مسکن در اروپا و خطر راست افراطی

کارشناسان هشدار دادند که افزایش اجاره‌ها و قیمت‌های بالای مسکن، خطر تبدیل‌شدن اروپا به یک میدان جنگ مهم را افزایش می‌دهد، زیرا احزاب راست افراطی و پوپولیست‌ها در این قاره بهره‌برداری از خشم عمومی فزاینده بر سر بحران مسکن را آغاز کرده‌اند.

به گزارش روز دوشنبه روزنامه گاردین، در حالی که چند هفته تا قبل از برگزاری انتخابات پارلمان اروپا باقی مانده است و پیش بینی می‌شود که احزاب راست افراطی در ۹ کشور اتحادیه اروپا در رتبه اول و دوم و در ۹ کشور دیگر این اتحادیه در رتبه دوم یا سوم قرار گیرند، بحران مسکن این پتانسیل را دارد که مانند موضوع مهاجرت، به محرکی برای حمایت از راست افراطی در این اتحادیه تبدیل شود.

بالاکریشنان راجاگوپال (Balakrishnan Rajagopal) گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حق برخورداری از مسکن مناسب، به گاردین گفت: احزاب راست افراطی زمانی پیشرفت می‌کنند که بتوانند از شکاف‌های اجتماعی ناشی از فقدان سرمایه گذاری کافی و مناسب در طرح‌های دولت و بهانه مقصر دانستن نیرو‌های خارجی بهره برداری کنند.

وی افزود: این وضعیتی است که بسیاری از کشور‌های اروپایی اکنون درگیر آن هستند. بحران مسکن اکنون دیگر فقط بر اقشار دارای درامد پایین، مهاجران، خانواده‌های تک سرپرست تاثیر ندارد بلکه طبقه متوسط را هم تحت تاثیر قرار داده است. این معضل اجتماعی قرن بیست و یکم است.

گاردین نوشت: کمبود مسکن مقرون به صرفه، اعتراضاتی را در لیسبون، آمستردام، پراگ، میلان و در خارج از اتحادیه اروپا، در لندن برانگیخته است و جوانان این کشور‌ها به ویژه از اجاره مسکن که نیمی از دارمد و وام‌های مسکن را تا ۱۰ برابر میانگین حقوق آنها می‌بلعد، شکایت دارند.

این مساله اصلی‌ترین نگرانی رای دهندگان در انتخابات سال گذشته هلند بود که حزب راست افراطی آزادی (PVV) به ریاست خرت ویلدرز اسلام ستیز هلندی در آن پیروز شد. همچنین این عامل باعث افزایش حمایت از حزب «چِگا» در پرتغال شد که سهم آرای آن را در انتخابات مارس تقریبا سه برابر کرد.

کاترین فیشی (Catherine Fieschi) کارشناس موسسه «دانشگاه اروپایی» در این خصوص با اعلام اینکه بحران مسکن به نفع احزاب راست افراطی است و به راحتی می‌توان آن را در قالب مساله «نخبگان در برابر مردم» قرار داد، ادعا کرد که با مهاجران رفتار بهتری نسبت به اتباع کشور‌ها می‌شود.

داده‌های اداره آمار اروپا (یوراستات) نشان می‌دهد که در سراسر اتحادیه ۲۷ عضوی اروپا، بهای مسکن بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ افزایشی ۴۷ درصدی داشته است و اجاره‌ها در همین دوره زمانی ۱۸ درصد افزایش یافته است. در برخی از کشور‌ها یک پنجم خانوار‌ها ۴۰ درصد و یا حتی بیشتر از درامد خود را صرف هزینه‌های مسکن می‌کنند.

تحقیقات دانشگاهی جدید، ارتباط واضحی را بین افزایش اجاره‌ها و حمایت رای دهندگان از راست افراطی نشان می‌دهد و این پدیده حتی بدون وجود پیامی قوی درباره سیاست‌های ضد مهاجرتی رخ داده است.

طارق ابوچادی (Tarik Abou-Chadi) کارشناس سیاست‌های اتحادیه اروپا و نویسنده مشترک تحقیقاتی که نشان می‌دهد افزایش بهای مسکن در سطح محلی در حمایت از حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان (AfD) تاثیر داشته است، گفت: «ترس از از دست دادن موقعیت» عامل کلیدی در این امر است.

وی گفت: داده‌ها نشان می‌دهند که مساله مسکن اکنون بخشی از بسته بزرگتری از تهدید‌های اقتصادی و اجتماعی و فقدان امنیت است که باعث بروز نگرانی می‌شود. نگرانی از این که ممکن است مجبور به ترک مسکن خود شوید به دلیل این که نمی‌توانید هزینه‌های آن را بپردازید، به عامل حمایت از احزاب راست گرای رادیکال تبدیل می‌شود.

تحقیقات اخیر نشان داد که افزایش اجاره بها با حمایت بیشتر از راست افراطی در آلمان، به ویژه در بین مستاجران کم در آمد، در ارتباط است.

به گفته ویسنته والنتیم (Vicente Valentim) کارشناس امور راست افراطی اروپا در دانشگاه آکسفورد، مساله مسکن به وضوح به یک عامل بسیار مهم در حمایت از راست افراطی تبدیل شده است و این روند در آینده افزایش خواهد یافت.

گاردین در بخشی از گزارش خود آورده است: احزاب اصلی در اروپا نسبت به این تهدید هوشیار شده اند. در ماه ژانویه شهرداران شهر‌های بزرگ اروپایی خواستار تمرکز فوری بر مسکن پایدار، با کیفیت و مقرون به صرفه شدند و این در حالیست که وزیران مسکن و نمایندگان پارلمان اروپا خواسته اند مساله مسکن به اولویت اتحادیه اروپا تبدیل شود.

راجاگوپال کارشناس سازمان ملل به تازگی درباره بحران مسکن در هلند به تازگی در گزارشی اعلام کرد که اولین گام باید تقویت مسکن مناسب، مقرون بصرفه و امن به عنوان یک حق قانونی باشد.

وی گفت کشور‌های اتحادیه اروپا یک سنت دیرینه و ستودنی در حمایت اجتماعی و رفاه دارند، اما وقتی موضوع به رسمیت شناختن مسکن به عنوان یک حق قانونی انسانی مطرح می‌شود، اروپا از قوانین بین المللی عقب مانده است و شهروندان اتحادیه اروپا نمی‌توانند درباره مساله مسکن به دادگاه‌های ملی خود رجوع کنند. کشور‌های اروپایی این اقدام را به رسمیت می‌شناسند، اما برای آن کاری نمی‌کنند.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل اروپا و آمریکا